Jeszcze na początku XX wieku, struktura narodowościowa i wyznaniowa na terenach Polski wyglądała dużo inaczej niż współcześnie. Dzisiaj Polska jest krajem jednolitym – zarówno narodowościowo, jak religijnie. Zdecydowana większość utożsamia się z narodowością polską i deklaruje katolicyzm. Jeszcze 100-150 lat temu, obszary Polski (w tym Wielkopolski) zamieszkiwało wiele narodów. Oprócz Polaków liczni byli tu m.in.: Niemcy, Żydzi, Ukraińcy, Ormianie, Litwini, Łemkowie czy Romowie.
Ogólnie – w historii i na mapie – Żydzi, byli bardzo poniewierani i dyskryminowani. W dawnej Polsce znaleźli swoisty azyl. Nie rzadko pełnili ważne funkcje i posady, choć w większości trudnili się handlem i rzemiosłem. Stawiali świątynie, szkoły, karczmy, gościńce, warsztaty, a nawet fabryki. Byli znani z zaradności i obrachowania, co przyczyniało się do „zbijania” niemałych majątków. Wskutek nazistowskiej ideologii i działań faszystowskich Niemiec podczas II wojny światowej, naród ten wybitnie doświadczył okrucieństw. Władze ludowe powojennej Polski także nie były wobec Żydów łaskawe i stosowały nagonkę na członków tej społeczności, sukcesywnie niwelując wszystko to - co żydowskie. Dlatego dzisiaj, ślady po nich, są niemal zatarte.
Dzisiaj (04.04.22r.), geografię mieliśmy w terenie. Pojechaliśmy do Koźmina Wielkopolskiego, by obejrzeć pozostałości po koźmińskich Żydach i choć trochę zapoznać się z ich kulturą i zwyczajami. Spacer wąskimi uliczkami oraz komentarz Pana Wojtka dawał namiastkę tamtych czasów. Ciasna zabudowa, małe podwórka, pamiątkowy kamień po synagodze, dały możliwości przeniesienia się w czasie. Kulminacyjnym momentem był pobyt na kirkucie (żydowskim cmentarzu). Należy wspomnieć, że kirkut koźmiński, jest jednym z najlepiej zachowanych w Wielkopolsce.
Niesamowite wrażenie robi brama na kształt menory (siedmioramiennego świecznika) oraz inskrypcje na macewach (nagrobkach), w językach: łacińskim, niemieckim lub jidysz - choć jedna była po polsku! Wiemy dlaczego?!
pogorzela2@wp.pl
+48 65 5734 141
